बाइडेनले चुनाव जित्‍नुको यी पाँच कारण

सार्वजनिक जीवनमा झन्डै ५० वर्ष व्यतीत गरेका अनि राष्ट्रपति हुने आजीवन आकाङ्क्षा राखेका जो बाइडेनले यसपालि अन्ततः ह्वाइट हाउस जान पाउने भएका छन् । यो कसैले कल्पना गरे जस्तो निर्वाचन अभियान थिएन । एक शताब्दीमा एक पटक आउने महामारी अनि अभूतपूर्व सामाजिक अशान्तिका माझ निर्वाचन अभियान चलेको थियो ।

त्यसमाथि उनले एक अप्रत्याशित शैलीका अनि अचम्मका प्रतिद्वन्द्वीको सामना गर्नुपरेको थियो । तर राष्ट्रपति हुने उनको तेस्रो प्रयासका बेला बाइडेन तथा उनको टोलीले राजनीतिक अवरोधहरू छिचोल्दै विजयको मार्ग पहिल्याए । अन्तिम मतगणनामा उनले देशभरिबाट ट्रम्पभन्दा दशौँ लाख बढी भोट पनि बटुले । डेलावेअर राज्यका एक कार विक्रेताका छोरा बाइडेनले राष्ट्रपति पद जित्नुका पछाडि यी प्रमुख पाँच कारण रहेका छन् ।

कोभिड, कोभिड, कोभिड
बाइडेनले जित्नुको मुख्य कारण सम्भवतः उनको नियन्त्रणभन्दा पूर्णत: बाहिर रहेको विषय थियो । कोरोनाभाइरस महामारीले २,३०,००० अमेरिकीहरूको ज्यान लिनुका साथै अमेरिकी जीवनशैली र राजनीति पनि बदलिदियो । निर्वाचन अभियानको अन्त्यतिर राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प स्वयंले पनि यो कुरा स्वीकारेको देखिन्थ्यो ।

'मिथ्या समाचार दिनेहरूका निम्ति केवल कोभिड, कोभिड, कोभिड छ,' गत साता विस्कन्सिन राज्यमा भएको र्‍यालीलाई सम्बोधन गर्दै ट्रम्पले भनेका थिए । सो राज्यमा केही दिनयता सङ्क्रमण निकै फैलिएको छ । सञ्चारमाध्यमले कोभिडबारे चर्चा गर्नु कृत्रिम कुरा नभई वास्तवमा जनचासोको अभिव्यक्ति थियो । यो विषयले राष्ट्रपतिले सङ्कट राम्ररी व्यवस्थापन गर्न नसकेको देखायो । गत महिना पीउ रिसर्च संस्थाले गरेको मतसर्वेक्षणमा कोभिड महामारी व्यवस्थापनको सवालमा कसलाई विश्वास गर्नुहुन्छ भनेर सोद्धा मानिसहरूले बाइडेनलाई ट्रम्पभन्दा १७ प्रतिशत धेरै अङ्क दिएका थिए ।

महामारी र त्यसले उब्जाएको आर्थिक समस्याले ट्रम्पले रुचाउँदै आएको वृद्धि र समृद्धिको नारा ओझेलमा पर्‍यो । साथै उनले बेलाबखत ध्यान केन्द्रित गर्न नसकेको, वैज्ञानिक तथ्यलाई प्रश्न गरेको, नीतिहरूको जथाभावी कार्यान्वयन गरेको तथा दलगत स्वार्थलाई प्रमुखता दिएको जस्ता कुरामा अमेरिकी जनता चिन्तित भएको पाइयो । ट्रम्पको लोकप्रियतामा महामारीले नै धेरै असर पार्‍यो । गर्मीयामका बेला एक पटक त त्यो झरेर ३८ प्रतिशतमा ओर्लिएको ग्यालप पोलले उल्लेख गरेको थियो । यो अवस्थाको बाइडेन समूहले यथाशक्य उपयोग गर्‍यो ।

हल्लाबिनाको प्रचारप्रसार
उनको लामो राजनीतिक जीवनयात्रामा बाइडेन पटकपटक बोलीका कारण विवादमा परेका छन् । जिब्रो चिप्लिने समस्याका कारण नै उनको सन् १९८७ को राष्ट्रपतीय निर्वाचन अभियान त्यत्तिकै सकियो । अनि सन् २००७ मा पनि उनको त्यस्तै अर्को प्रयास खेर गयो ।

ओभल अफिसको निम्ति आफ्नो तेस्रो प्रयासका बेला पनि बाइडेनले बोलीका कारण केही समस्या त भोग्नुपर्‍यो, तर ती थोरै र अल्पकालिक मुद्दा मात्र बने । एक त पदासीन राष्ट्रपतिले नै नयाँ समाचारको खडेरी पर्नै दिएनन् । दोस्रो, कोरोनाभाइरस महामारी, जोर्ज फ्लोइडको हत्यापश्चात् भएका विरोध प्रदर्शन तथा आर्थिक बेथितिजस्ता विषयले राष्ट्रको ध्यान तानिरह्यो ।

बाइडेनको टोलीले त्यस्तो जिब्रो चिप्लिने सम्भावना नै कम गराउने रणनीति पनि लियो किनकि महामारीका कारण मानिसको जमघट गराएर प्रचारप्रसार गरिएन । त्यसैले त्यो सम्भावना कम भयो । बाइडेनको टोली चुपचाप नै बस्यो र ट्रम्पलाई नै बोलिरहन दिइयो । अन्त्यमा यही रणनीति सफल बन्यो ।

ट्रम्पबाहेक जोसुकै
निर्वाचनको दिनभन्दा अघिल्लो साता बाइडेनको टोलीले उनीहरूको अन्तिम टेलिभिजन विज्ञापनहरू सार्वजनिक गरे जसको सन्देश गत वर्षको जस्तै थियो, अगस्टमा बाइडेनले उम्मेदवारी स्वीकार्दाको जस्तै थियो । यो निर्वाचनलाई उनीहरूले 'अमेरिकाको आत्माको निम्ति लडाइँ'को रूपमा प्रस्तुत गरे । बाइडेनले यसलाई गएको चार वर्षको विभाजन तथा अस्तव्यस्तताको अन्तको रूपमा आफ्नो उम्मेदवारी अगाडि सारे ।

त्यो नाराको पछाडि बाइडेनको टोलीको सामान्य हिसाबकिताब थियो । ट्रम्प अति नै विभाजनकारी भएको र अमेरिकी जनताले शान्त र स्थिर नेतृत्व खोजेको उनीहरूको निर्क्योल रह्यो । डेमोक्र्याटहरूले यो निर्वाचनलाई दुई उम्मेदवारबीचको प्रतिस्पर्धाभन्दा पनि ट्रम्पमाथिको जनमतसङ्ग्रहको रूपमा परिणत गरिदिए ।

बाइडेनको विजयी सन्देश आफू 'ट्रम्प नभएको' भन्ने थियो । डेमोक्र्याटहरूले बाइडेनले जितेमा अमेरिकीहरू हप्तौँसम्म राजनीतिबारे नसोचीकन ढुक्कले बस्न सक्छन् भन्ने सन्देश पनि बारम्बार दिए । ठट्टाको रूपमा त्यसो भनिएपनि त्यसमा सत्यको अंश थियो ।

मध्यमार्ग
डेमोक्र्याटिक पार्टीको उम्मेदवार को हुने भन्ने निर्वाचन अभियानताका बाइडेनलाई दलभित्रकै अलि वामपन्थी खेमाबाट चुनौती दिइएको थियो । बर्नी स्यान्डर्स तथा इलिजाबेथ वारेनहरूको पर्याप्त कोषसहितको सङ्गठित अभियान समूह थियो जसले निकै भिड पनि बटुल्थ्यो ।

त्यस्तै उदारवादी खेमाको दबाव पनि उत्तिकै थियो । तर बाइडेन आफ्नो मध्यपन्थी अडानबाट टसको मस भएनन् । उनले सबैको निम्ति सरकारी स्वास्थ्य उपचार सेवा, निःशुल्क कलेज शिक्षा तथा सम्पत्ति करको पक्षमा आफूलाई अघि सारेनन् । यसले गर्दा उनले धेरैभन्दा धेरै मध्यपन्थी तथा वर्तमान राष्ट्रपतिसँग असन्तुष्ट रिपब्लिकन मतदातालाई तान्न सके ।

उनले कमला ह्यारिसलाई आफ्नो उपराष्ट्रपतिको रूपमा छानेर पनि दलभित्रको वामपन्थीको प्रभाव नरहेको सन्देश दिन खोजेका थिए । तर वातावरण तथा जलवायु परिवर्तनका मामिलामा भने बाइडेनको मत स्यान्डर्स तथा वारेनको मतसँग धेरै मिल्थ्यो । सम्भवतः युवा मतदाताहरूलाई यो मुद्दाले आकर्षित गर्न सके त्यसले ऊर्जामा निर्भर राज्यहरूका उद्योगमा आश्रित मतदातालाई धेरै ध्यान नदिए पनि हुने सोचाइ बाइडेन टोलीको रह्यो ।

धेरै पैसा, थोरै समस्या
यो वर्षको आरम्भमा बाइडेनको निर्वाचन अभियान टोलीको कोष लगभग रित्तो थियो । जबकि राष्ट्रपति ट्रम्पले विगत चार वर्षको अवधिमा आफ्नो निर्वाचन अभियान कोषमा झन्डै एक अर्ब डलर बटुलेका थिए । तर एप्रिलयता भने बाइडेनको टोलीले मज्जाले चन्दा बटुल्न सक्यो । ट्रम्प समूहले एकदमै धेरै खर्च गरेको हुँदा अक्टोबरको सुरुमा आइपुग्दा बाइडेनको टोलीसँग ट्रम्पको टोलीभन्दा १४ करोड ४० लाख डलर धेरै रकम जम्मा भएको थियो । यो नगदले उनीहरूलाई अन्तिमतिर निर्णायक हुने ठानिएका राज्यहरूमा टन्न टेलिभिजन विज्ञापन गर्न सघाउ पुग्यो ।

पैसा मात्र सबथोक होइन । चार वर्षअगाडि हिलरी क्लिन्टनको टोलीसँग ट्रम्पको भन्दा धेरै पैसा थियो । तर सन् २०२० मा कोरोनाभाइरसका कारण धेरै अमेरिकीहरूले बढ्ता समय घरभित्रै सञ्चारमाध्यमहरू नियालेर विताइरहेको सन्दर्भमा बाइडेनको टोलीसँग रहेको अतिरिक्त नगदले उनको सन्देश धेरैमा पुर्‍याउन सकियो ।

विगतमा जित्न कठिन मानिएका टेक्सस, जोर्जिआ, ओहायो तथा आयोवाजस्ता राज्यमा बाइडेन टोलीले प्रचार व्यापक पार्न सक्यो । त्यस्ता धेरै प्रयास सफल त भएनन् तर त्यसले ट्रम्पलाई रक्षात्मक अवस्थामा पुर्‍याइदियो । एरिजोनामा जित नै हासिल भयो भने जोर्जिआमा अत्यन्तै कडा प्रतिस्पर्धा भयो । पैसाले निर्वाचन अभियानलाई विकल्प तथा अग्रसरता दिलाउँछ - र बाइडेनले तिनलाई फाइदाजनक रूपमा उपयोग गर्न सके । (बीबीसी)