एमाले र माओवादी : तिवारी-किँरातीको कि ओली-दाहालको ?

काठमाडौँ : नेकपा एमाले र माओवादी केन्द्रबीच एकता भएर बनेको नेकपा सर्वोच्च अदालतको आइतबारको फैसलाले खारेज भयो । ऋषि कट्टेलले दायर गरेको नेकपा नामबारेको मुद्दामा सर्वोच्चले एक कदम अघि बढेर एकता नै खारेज गरिदियो ।

नेकपा खारेजपछि तत्कालीन नेकपा एमाले माओवादी केन्द्र ब्यूँतिएको भनिएको छ । नेकपा एमालेले विभिन्‍न कार्यालयमा नेकपाको बोर्ड हटाएर नेकपा एमालेको बोर्ड राख्‍न थालेका छन् । यता माओवादी केन्द्रले पनि आगामी रणनीति तय गर्न छलफल गरिरहेको छ ।

एमाले र माओवादी ब्यूँतिएको भनिए पनि दुवै दल अरु नै व्यक्तिका नाममा निर्वाचन आयोगमा दर्ता छन् । नेपाल राजपत्रमा प्रकाशित सूचनाअनुसार सन्ध्या तिवारीको नाममा नेकपा एमाले र गोपाल किँरातीको नाममा नेकपा माओवादी केन्द्र दर्ता छ ।

राजपत्रमा भदौ ८ गते प्रकाशित सूचनाअनुसार नेपालको संविधानको धारा २६९ तथा राजनीतिक दलसम्बन्धी ऐन २०७३ को दफा ४ बमोजिम नेकपा एमाले दर्ता छ ।

त्यस्तै भदौ ३० गते प्रकाशित अर्को सूचनाअनुसार संविधानको माथि उल्लेखित धारा तथा राजनीतिक दलसम्बन्धी ऐनको २०७३ को दफा ४ बमोजिम नेकपा माओवादी केन्द्र दर्ता छ । राजनीतिक दलसम्बन्धी ऐनको दफा ४ को उपदफा ५ बमोजिम सूचना राजपत्रमा प्रकाशित छ ।

अब एमाले र माओवादी केन्द्र अर्कैको नाममा दर्ता भएको अवस्थामा अहिले ब्यूँतिएको भनिएका नेकपा एमाले र माओवादी केन्द्र दलविहिनताको अवस्थामा छन् । तत्कालीन माओवादी केन्द्र र एमालेबाट निर्वाचन हजारौं जनप्रतिनिधि यतिबेला दलविहिनताको अवस्थामा पुगेका छन् ।

निर्वाचन आयोगकाअनुसार आयोगमा दर्ता दुवै दललाई पत्राचारको तयारी छ । आयोगका एक पदाधिकारीकाअनुसार नेकपा एमाले र माओवादी केन्द्रलाई नयाँ नामसहित आयोगमा आउन पत्राचार गर्ने तयारी छ । ‘सर्वोच्चको आदेशपछि आयोगमा दर्ता एमाले र माओवादी केन्द्रलाई नयाँ नाममा लागि पत्राचारको तयारी आयोगले गरिरहेको छ’ इकागजसँग उनले भने ।

२०७५ जेठ ३ गते तत्कालीन नेकपा एमाले र माओवादी केन्द्र मिलेर नेकपा दल आयोगमा दर्ता गरेका थिए । तर सोही नाममा त्यसअघि नै ऋषिराम कट्टेलले नेकपा नामको दल दर्ता गरिसकेका थिए । नेकपा नामको दल आयोगमा दर्ता भएकोले सुरुमा अन्डरलाइन गरेर नेकपा दर्ता गरिएको थियो । पछि त्यसैलाई कोष्ठकमा नेकपा राखेर दर्ता गरियो । तर, नेकपाका अध्यक्ष ऋषिराम कट्टेलले आफूले दर्ता गरेको नेकपा पुनः दर्ता गरिएको भन्दै नाम खोजको माग गर्दै सार्वोच्च पुगेका थिए । मुद्दा दायर भएको दुई वर्षपछि आइतबार सार्वोच्चले कट्टेलको पक्षमा फैसला गरिदियो । नेकपा नाम कट्टेलले मात्रै पाएनन् एमाले र माओवादीबीचको एकता पनि बदर गरिदियो । 

माओवादी केन्द्रको आधिकारिकता विवाद आयोगमा 
गोपाल किँरातीले दर्ता गराएको माओवादी केन्द्र पनि दुई वर्षकै बीचमा दुई समूहमा विभाजित भएको छ । दुई समूहमा विभाजित भएपछि माओवादी केन्द्रको आधिकारिकतासम्बन्धी विवाद पनि निर्वाचन आयोग पुगेको छ । 

माओवादी केन्द्रको एक समूहका अध्यक्ष कर्णजित बुढा किँरातीलाई पार्टीको बहुमत कमिटीले कारबाही गरिसकिएकोले आफूहरू नै आधिकारिक माओवादी केन्द्र रहेको बताए । तर, यस विषयमा आयोगले निर्णय दिइनसकेको उनको भनाइ छ । यता किँराती पक्षले पनि आफूहरू नै आधिकारिक भन्दै आयोगमा दाबी पेश गरेको छ । तर, आयोगले आधिकारिकताको निर्णय गर्न नपाउदै माओवादी केन्द्र र एमालेको एकता बदर भयो । नेकपा एमाले र माओवादी केन्द्र ब्यूँतिएको भनिएको छ । अब आयोगले के निर्णय गर्छ आफुहरू पर्खेर बसेको बुढाले बताए । ‘आयोग र अदालत हाम्रो हातमा हुने हुरा भएन,’ उनले भने, ‘उहाँहरूले के निर्णय गर्नुहुन्छ पर्खेर बसिरहेका छौं । आयोगको निर्णय आएपछि थप के गर्ने भन्‍ने टुंगो लाग्छ ।’