ग्रामीण उद्यम र कृषि विकासका लागि विश्व बैंकको साढे नौ अर्ब ऋण स्वीकृत

काठमाडौं : विश्व बैंक सहयोगको कृषि व्यावसायीकरण तथा व्यापार आयोजनामा ठूलो भ्रष्टाचार भएको तथ्य उद्घाटित भइरहँदा विश्व बैंकले कृषि क्षेत्र सम्बन्धित नै अर्को परियोजनाका लागि ऋण स्वीकृत गरेको छ । 

विश्व बैंकले कोरोना भाइरसको महामारीबाट प्रताडित नेपालको कृषि क्षेत्रको पुनस्र्थापना र उत्पादन वृद्धिका लागि ८ करोड अमेरिकी डलर (साढे नौ अर्ब रुपैँया) ऋण स्वीकृत गरेको छ । यो कार्यक्रम अन्तर्गत कृषि उत्पादन विकास, बजारीकरणमार्फत् ग्रामीण उद्यमशीलता प्रवद्र्धन र रोजगारी सिर्जना गरिनेछ ।

विश्व बैंकद्वारा स्वीकृत ऋण सहयोगमा सञ्चालन हुने ग्रामीण उद्यमशीलता र आर्थिक विकास (रुरल इन्टरप्राइज एण्ड इकोनोमिक डेभलपमेन्ट) परियोजनाले कृषि उत्पादनको बजार पहुँचलाई प्रवद्र्धन गर्नेछ । जसबाट खासगरी महिलाले नेतृत्व गरेका उद्यमहरुको विकासमा सहयोग पुग्ने बताइएको छ ।

यसले ग्रामीण उत्पादनको गुणवत्ता अभिवृद्धि (भ्यालु एडिसन), रोजगारी सिर्जना तथा साना किसान र संस्थागत खरिदकर्ता (क्रेता)बीच दीगो सम्बन्ध स्थापित गर्न सहयोग गर्नेछ । परियोजनाले नयाँ गन्तव्य बजारहरुको मापदण्ड अनुसार उत्पादनको गुणस्तर सुधारलाई ध्यान दिनेछ । 

‘यो परियोजनाले सरकार र निजी क्षेत्रलाइ आपसमा सहकार्य गर्दै ‘नेपाल ब्राण्ड’का कृषि उत्पादनलाई विश्व बजारमा पहिचान दिलाउन सक्नेछन्,’ विश्व बैंकका नेपाल, मालदिभ्स र श्रीलंकाका राष्ट्रिय निर्देशक फारिस हदाद–जर्भोसलाई उद्धृत गर्दै विश्व बैंकको नेपाल मिसनले भनेको छ, ‘नेपालको प्रतिस्पर्धी र तुलनात्मक लाभ भएका चिया, कफी, फलफूल, औषधीजन्य उत्पादनको विकासले कोरोना भाइरस महामारीपछि नेपालको कृषि क्षेत्रको पुनस्र्थापनाको गति तीव्र हुनेछ ।’ 

यो परियोजना प्रदेश १, प्रदेश २, बाग्मती, गण्डकी, लुम्बिी र सुदुरपश्चिम प्रदेशमा कार्यान्वयन हुनेछ । ग्रामीण उद्यमीका लागि पर्याप्त बजार अवसर स्थापित हुने भन्दै विश्व बैंकले परियोजनाले प्रदेश र स्थानीय सरकार तथा मध्यस्थकर्ता संस्थाको क्षमता विकासका साथै कृषि क्षेत्रका साना र मझौला उद्यमशीलताको सुदृढीकरण र उद्यमशीलता इकोसिस्टम  विकासमा काम गर्ने जनाएको छ । 

यो परियोजनाले स्थानीय सरकारको कृषि केन्द्रहरुमार्फत् कृषि उत्पादनको मूल्य श्रृंखला पूर्वाधार विकासमा लगानी गर्नेछ भने परियोजना कार्यान्वयन शुरु भएलगत्तै कोभिड–१९ प्रताडित कृषि क्षेत्रको पुनस्र्थापनाको ढाँचा तयार गरिनेछ । श्रम–सघन र नगद ज्यालामा आधारित संयन्त्रबाट रोजगारी सिर्जनालाई सकेसम्म प्राथमिकता दिइने उल्लेख छ । 

विश्वव्यापी कृषि अभ्यासका लागि विश्व बैंकका कृषि अभ्यास प्रबन्धक लोरेन रोन्चीले नेपालको कृषि रुपान्तरण र कोभिड–१९पछिको आर्थिक पुनस्र्थापनाका लागि प्रतिस्पर्धी क्षमता विकास र ग्रामीण रोजगारी सिर्जना महत्पूर्ण सवाल रहेको बताइन् । 

यो परियोजना नेपाल सरकारले कार्यान्वयन गरिरहेको कृषि विकास रणनीति अनुरुप डिजाइन गरिएको छ र यसले निजी क्षेत्रको सहभागिता सहित आर्थिक विकासलाई गति दिने दीगो, प्रतिस्पर्धी, समावेशी र उत्थानशील कृषि क्षेत्रको विकास हुने विश्व बैंकले जनाएको छ ।