सानादेखि ठुला व्यवसायमा प्रयोग भइरहेको क्यूआर कोड प्रविधिको नियमन गर्न तात्यो राष्ट्र बैंक

काठमाडौं : खुद्रा पसल होस् वा सुपरमार्केट । तरकारी पसल होस् वा ठूला फार्म हाउस । चिया पसलमा होस् वा रेस्टुरेन्ट । अहिले अधिकांश व्यवसायमा क्यूआर कोडमा आधारित भुक्तानी प्रणाली प्रयोग भइरहेको छ । तर, अचम्‍म के छ भने छ्यापछ्याप्ती प्रयोग भइरहेको क्यूआर कोडमा आधारित भुक्तानी प्रणाली कतिको सुरक्षित छ, त्यसको लेखाजोखा सरकारसँग छैन ।

दुई वर्षअघि भुक्तानी सेवा प्रदायक कम्पनी फोन पेले नेपालमा क्यू आर कोडमा आधारित भुक्तानी सेवाको सुरुवात गरेको थियो । अहिले बैंक, वित्तीय संस्‍था तथा भुक्तानी सेवा प्रदायकहरूले क्यू आर कोडमा आधारित भुक्तानी सेवा सञ्‍चालन गरिसकेका छन् । तर, राष्ट्र बैंकले बल्‍ल क्यू आर कोडमा आधारित भुक्तानी सेवालाई नियमन गर्न मापदण्डको मस्‍यौदा तयार पारेको छ ।

कोभिड-१९ को संक्रमण फैलिएपछि इन्‍टरनेट र प्रविधिमा आधारित व्यवसायको प्रयोग बढेको छ । वस्तु तथा सेवा खरिदका लागि सजिलो माध्यमको रुपमा क्यू आर कोडमा आधारित भुक्तानी प्रणालीको प्रयोग बढिरहेको छ । बन्दाबन्दीको समयमा किनमेलका लागि घरबाहिर निस्कन नमिल्ने असहज परिस्थितीमा ई-कमर्शको प्रभावकारीता बढ्यो । यससँगै प्रयोगमा आउने भुक्तानी प्रणालीमा पनि क्यू आर कोड छिटो र सजिलो मानिएको छ । तर, पैसाको कारोबार हुने प्रविधिमा राष्ट्र बैंकको नियमन छैन ।

राष्ट्र बैंकले भर्खरै मस्यौदा गरेको मापदण्डमा कन्द्रिय बैंकको अनुमति पाएका भुक्तानी सेवा प्रदायकले मात्रै क्यू आर कोड प्रयोग गर्न पाउने उल्लेख छ । त्यस्‍ता कम्पनीले राष्ट्र बैंकले नतोकेसम्म क्यू आर कोड प्रयोगमा कुनै शुल्क लिन नपाउने उल्‍लेख छ ।

यस्‍तो छ मापदण्डको मस्यौदा