भाषण होइन, काम गर्नुपर्‍यो नेताज्यू अनि मात्र ‘फटाहा’ होइँदैन

हाम्रा नेता, मन्त्रीहरू हरेक दिनजसो उद्घाटन, शिलान्यास, वृक्षरोपण, पुस्तक विमोचन जस्ता औपचारिक कार्यक्रम सरिक भइरहन्छन् । उद्घाटन गरिदिँदा ठूलो मान्छे होइन्छ भन्ने एउटा मानसिक सोच छ र दबाब पनि । फलानोले जाबो यत्ति भनिसकेपछि मानिदिनै पर्यो भन्दै मन लगाई नलगाई उद्घाटन गर्नेहरू पनि छन् । कोही पनि उद्घाटन गर्न नपाउँदा आफूलाई हीनभावले हेर्छन् । कुनै सरकारी कार्यालयको विभागले विभागीय मन्त्री नल्याईकन कार्यक्रम गर्यो भने त्यसको हाकिमले गाली खाइहाल्छ । अनि उद्घाटन गर्ने बेलामा भाषण पनि गर्नुपर्ने हुन्छ । उद्घाटन पनि हरेक दिनजसो हुन्छ । अझ कहिलेकाहीं प्रधानमन्त्रीले दुई, चार ठाउँमा एकै दिन उद्घाटन, शिलान्यास, विमोचन आदि गर्नुपर्ने हुन्छ । उद्घाटन भाषणका क्रममा एउटै कुरो सामान्यतया दोहोर्याएर भन्नु पर्दा मजा पनि हुँदैन । भाषणमा दम पनि हुँदैन । नेताहरू आफ्ना भाषणका क्रममा पटके तालीको गडगडाहट भइरहोस् भन्ने चाहन्छन् । कार्यक्रममा सहभागीहरू पनि नेताका भाषण सुन्दैमा दंग र मख्ख पर्ने गर्छन्— नेताका भाषण सुन्नेको भीडले यही बताउँछ ।

काठमाडौँका मेयर बालेन साह, धरानका मेयर हर्क साम्पाङहरू भने उद्घाटन, शिलान्यासतिर त्यति रुचि राख्दैनन् । उनीहरूले रिबन काटेको, पानसको बत्ती बालेको, पर्दा उघारेको, वृक्षरोपण गरेको, पुस्तक विमोचन गरेको देखिँदैन । काम भने फटाफट गरिरहेका छन् । उनीहरूको कामलाई नै जनतालाई ताली बजाइरहेका छन् । ती ताली देखिँदैनन् । यता नेताहरूका भाषणमा ताली ठोक्छन्, कार्यक्रम सकिएपछि गाली गर्छन् । नेता र मन्त्रीहरूले खासै ‘डेलिभिर’ गर्न सक्दैनन् । नत्र एउटा मेयरले गर्नुपर्ने न्यूनतम कार्य, जसका लागि भनेरै जनताले चुनेर पठाएको हो, गर्दा वाहीवाही किन पाउँछन् ? अझ मेयर साहलाई त संघीय सरकारले पाइलैपिच्छे अवरोध गरेको छ, टाङ अड्याएको छ । संघीय सरकार र उसको नोकरशाहीले पनि साहलाई सहयोग गर्ने हो भने त अझ बढी जनताले सुख सुविधा पाउँथे होलान् ।

हिजो राजनीतिक दलबाट निर्वाचित भएका मेयरहरूले काम गर्न नसेकै कारण ती मेयरहरूको मात्र होइन, उसलाई उठाउने दलहरूको पनि इज्जत भएन । आज साह र साम्पाङका काम देखी ठूला भनिएका राजनीतिक दलका नेताहरू जल्न थालेका छन् । त्यही जलनको प्रतिविम्ब उनीहरूले गर्ने रोषपूर्ण भाषणमा देखिन्छ । जसले बोल्दैनन्, खुरुखुरु गरिरहेका छन् । जसले बोल्छन् तिनीहरूले केही गर्न सक्दैनन् । नेता/मन्त्री वा प्रधानमन्त्री भएपछि उद्घाटन नै गर्नुपर्ने, उद्घाटनका क्रममा ‘नयाँ कुरा’ बोल्नै पर्ने, फेरि जुन ठाउँ र परिवेश हो, त्यो ठाउँ र परिवेशअनुसार भाषण गर्नुपर्ने । आफूले के बोलेर आएँ भन्ने कुरो कार्यक्रम सकिनेबित्तिकै बिर्सने भएकाले नेताहरू ‘फटाहा’ हुन् भन्ने प्रतीत भएको हो । बोलेको कुरो पूरा नगर्नेलाई फटाहा भनिन्छ । हरेक अर्थमन्त्रीहरूले बजेट भाषणमा बोलेको १० प्रतिशत पनि पूरा हुँदैन । बोलेको मात्र होइन, लेखिएको र त्यसरी लेखिएकोलाई संघीय संसदको बहुमतले पारित गरेको कुरा पूरा हुँदैन भने भाषण कसरी पूरा होस् । त्यही भएर हरेक अर्थमन्त्री ‘फटाहा’ हुन् ।

प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले धादिङको गजुरी पुगेर एउटा बहुमुखी क्याम्पसको उद्घाटन गरे । प्रधानमन्त्रीको चुनावी क्षेत्रको छिमेकी जिल्ला । अब त्यसअनुसार उनले भाषण गर्नुपर्ने भयो । गरिदिए— बूढीगण्डकी यही असार मसान्तभित्र शिलान्यास हुन्छ । निर्माणको कुनै अत्तोपत्तो नभएको तर राष्ट्रिय गौरवको आयोजनाको रुपमा घोषित बूढीगण्डकी जलाशययुक्त आयोजना निर्माणको कुरो कालीकोटमा गएर उल्लेख गर्दा पनि त्यो ‘राष्ट्रिय गौरव’ नै हुन्छ । त्यसमाथि आयोजना स्थल रहेको जिल्लामै गएर त्यहाँका प्रबुद्ध व्यक्तिहरूका अगाडि यही महिनाको अन्तसम्म शिलान्यास हुन्छ भन्नु दाहालले त्यहाँको परिवेश र ‘नयाँ कुरा’ डेलिभर गरे । जब यो आयोजनाको लगानीको टुंगो लागेको छैन, सरकारी ढुकुटी  रित्तिएर कर्मचारीलाई तलब/पेन्सन खुवाउन सकिरहेको छैन, कहाँबाट लगानी जुटाउने हो ? कुनै बहुपक्षीय वा द्विपक्षीय ऋण वा अनुदान दिने कुरोसमेत भएको छैन । ३ खर्ब ५० अर्ब रुपैयाँको कुल पुँजीगत खर्च (विकास बजेट) गर्न सोही वर्ष त्यति नै ऋण लिनुपर्ने मुलुकले बूढीगण्डकी आफै बनाउँछु भन्दा हाँसो उठ्नेबाहेक अरु हुन सक्दैन । बूढीगण्डकी बनाउने कुरो अहिलेदेखि होइन । २०२७ सालमा यसको पहिचान भएको हो भने पहिलो पूर्वसम्भाव्यता अध्ययन २०४१ सालमा भएको हो । त्यसयता बूढीगण्डकी बनाइनेछ भनेर भाषण गर्ने पञ्चायतका राजादेखि, पञ्चायती प्रधानमन्त्री, मन्त्रीदेखि गणतान्त्रिक व्यवस्थाका प्रधानमन्त्रीसम्मले ‘फटाहा’ को दर्ज पाइसके । त्यसकारणले भाषण होइन, काम गर्नु पर्यो नेताज्यू, अनि मात्र ‘फटाहा’ होइँदैन ।