उपत्यका बाहिर : अक्सिजनको अभाव, खुला सीमाबाट प्रवेश रोकिएन

काठमाडौँ : कोभिड-१९ को त्रासले मुलुकका अधिकांश जिल्ला निषेधाज्ञामा छन् । निषेधाज्ञामा हिंडडुल गर्न नपाइने भए पनि धेरै मानिसहरू निर्वाध रूपमा जनस्वास्थ्यका मापदण्ड नअपनाइकन बाहिर निस्कने गरेका छन् । यसले संक्रमण घटने भन्दा पनि अझ बढने देखिएको छ ।  

काठमाडौँ उपत्यका कोभिडको हटस्पट बनिसकेको छ । उपत्यकामा मात्र संक्रमितको संख्या ४२ हजार ६ सय ६६ पुगिसकेको छ । उपत्यकाबाहेकका बाहिरी जिल्लामा पनि दिनप्रतिदिन संक्रमितको र मृत्युदरको संख्या बढीरहेको छ ।

उपत्यका बाहिरको केही हटस्पट जिल्लामा निषेधाज्ञा जारी भए पनि संक्रमण नघटेको, भिडभाड नघटेको, मानिस परीक्षण गर्न नगएका, कोभिड उपचार केन्द्रमा अक्सिजनको अभाव र खुला सीमाबाट मानिसहरू निर्वाध रूपमा आवतजावत गरिररहेकाले पनि संक्रमणको त्रास नघटेको विभिन्न जिल्लाका प्रमुख जिल्लाका अधिकारी र कोभिड उपचार केन्द्रका चिकित्सकले बताएका छन् ।

'संक्रमितको उपचार गर्न मंगलबारबाट ६० बेड थपिँदै'

विराटनगर निषेधाज्ञामा समयमा रहे पनि त्यस्तो अवस्था नदेखिएको कोशी कोभिड अस्पतालका संयोजक दिपक सिग्देल बताउँछन् । 'यहाँको अवस्था हेर्दा र मानिसको चहलपहललाई हेर्दा निषेधाज्ञा नरहेको जस्तो देखिन्छ,' उनले भने ।

संक्रमणको संख्या बढिरहेकाले विराटनगरको प्रत्येक घर-घरमा संक्रमित रहेको सिग्देलको दाबी छ । संक्रमितहरूले बेडका लागि फोन गर्दा उनीहरूको लागि व्यवस्था गर्न नसक्दा अवस्था एकदम चिन्ताजनक भइरहेको उनको भनाइ छ ।

'विराटनगर क्षेत्रमा रहेका सबै कोभिड अस्पताल संक्रमितले भरिएको छ,' उनले भने,' नोबेल अस्पताल, विराट मेडिकल, न्युरो अस्पताल र विराट नर्सिङमा उपचार भइरहेका छन् ।'

गम्भीर अवस्थाका संक्रमितले पनि बेड पाउने अवस्था नरहेको सिग्देलले जानकारी दिए । 'अस्पतालमा सम्पर्क गरेर मात्र संक्रमित आउछन र बेड खाली भएपछि अस्पताललले आफै सम्पर्क गरेर बोलाउने गरेको छ,' उनले भने ।

सबै उपचार केन्द्रका बेड भरिभराउ छन् । कोशी अस्पतालमा ९६ बेड छन् । ८३ बेडमा अक्सिजन जोडिएको छ । आइसीयू २१, भेन्टिलेटर २० र एचडीयू २१ गरी सबै अस्पतालमा उपचारका सामग्री पूर्ण रूपमा प्याक छन् । मंगलबार देखि ६० बेडको उपचार केन्द्र सञ्चालनमा ल्याउने तयारी अवस्थामा छ ।

विराटनगर क्षेत्रका कुनै पनि अस्पतालमा अक्सिजनको अभाव नरहेको उनले जानकारी दिए । उद्योगी व्यवसायीले उद्योगमा चाहिने अक्सिजन कटौती गरि अस्पताललाई उपलब्ध गराएको उनले बताए ।

'अक्सिजन अभावले संक्रमितलाई पुर्‍याउँन सकिन'

दाङ्‍मा करिब चार सय भन्दा बढी संक्रमितहरू विभिन्न अस्पतालमा उपचार गराइरहेका छन् । पाँच वटा उपचार केन्द्रमा संक्रमितको संख्याले बेड भरिएको दाङ् जिल्लाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी दीर्घ नारायण पौडेल बताउँछन् । 'अस्पतालमा गम्भीर अवस्थाका संक्रमित र सबैलाई अक्सिजन आवश्यक पर्ने मात्र रहेका छन,'  उनले भने ।

जिल्लामा अक्सिजनको अभाव भइरहेको उनले जानकारी दिए । एउटा मात्र अक्सिजन उद्योग छ । दैनिक ७ सय सिलिण्डरको माग भइरहको तर तीन सय मात्र पूरा गर्न सकिएको उनको भनाइ छ । माग अनुसार उत्पादन हुन नसकेकाले नेपालगञ्ज, बुटवल र चितवन जिल्लाबाट अक्सिजन आयात गरिरहेको उनले बताए ।

बिहानको समयमा खाद्यान्नको पसल खोल्न दिने गरेको पौडेलले बताए । सबैले सामाजकि दूरी कायम गर्न लगाइएको जिल्लाको सुरक्षा व्यवस्था कडाइ गरिएको उनले जानकारी दिए । होम आइसोलेसनमा बसेकालाई स्थानीय तहले अनुगमन गरिरहेको उनले बताए ।

'परीक्षण गर्न आउनेको संख्या घट्यो'

पहिलो चरणमा बाँकेमा सबैभन्दा बढी संक्रमण फैलिएको र पुनः दोहोरिएको छ । जिल्लाका कोभिड उपचार केन्द्रमा संक्रमितहरू अस्पतालको प्राङ्गणमा बसी उपचार गर्न बाध्य छन् । अहिले धेरै संक्रमितलाई बेडमा राखी उपचार प्रक्रिया अगाडि बढाइसकिएको बाँकेका प्रमुख जिल्ला अधिकारी शिवराम गेलाल बताउँछन् । संक्रमितको अवस्था भयावह रहेको उनले बताए । केही समय अगाडि सम्म धेरै मनिसहरू त्रासमा थिए भने अहिले त्रास कम हुदै गएको उनको भनाइ छ ।

'परीक्षणको दायर नघटे पनि धेरै मानिसहरू पीसीआर परीक्षण गर्न आएका छैनन,' गेलालले भने,' सीमा नाकाबाट मानिसहरू सहजै प्रवेश गरिरेहका छन् । सबैको एन्टिजेन्ट परीक्षण गरिन्छ ।' पोजेटिभ देखिएमा आइसोलेसनमा पठाउने र नेगेटिभ देखिएमा स्थानीय तहले बनाएको क्वारेन्टाइनमा बस्ने गरी पठाउने गरिएको उनले बताए ।

'सीमाबाट थोरै संख्यामा मानिसको प्रवेश'

पहिलो चरणको कोभिडमा बाँकेको जस्तै पिडा पर्सा जिल्लाले पनि भोगेको थियो । खुला सीमा हुँदा भारतबाट आउने मानिसको संख्या बढी रहेकाले पनि संक्रमणको संख्या उच्च विन्दुमा पुगको थियो। यसबाट सबैभन्दा बढी प्रभावित वीरगञ्ज महानगरपालिका बनेको थियो र अहिले पनि त्यस्तै छ ।

सीमाबाट आवतजावत रोकिएको पर्साका प्रमुख जिल्लाका अधिकारी पिताम्बर घिमिरे बताउँछन् । थोरै संख्यामा आइरहेका र भारतमा पनि लकडाउन रहेकाले पनि नेपाल प्रवेश गर्ने मानिसको संख्या एकदमै कम रहेको उनले बताए ।

'बिहानको समयमा २ घण्टा मात्र बजार खोल्ने अनुमति दिएक छ,' उनले भने,' सबैलाई जनस्वास्थ्यका मापदण्ड कार्यान्वय गर्न लगाइएको छ ।' कोभिड उपचार केन्द्रमा सबै संक्रमित भरिएको उनले जानकारी दिए ।