निक्षेप १३ प्रतिशत बढ्दा २२ प्रतिशतले बढ्यो कर्जा

काठमाडौँ : चालु आर्थिक वर्ष २०७७–७८ को चैत मसान्तसम्ममा वाणिज्य बैंकहरूको निक्षेप १३ प्रतिशतले बढ्दा कर्जा २२ प्रतिशतले बढेको छ । मौद्रिक नीतिले चालु आर्थिक वर्षमा बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूबाट निजी क्षेत्रमा जाने कर्जा २० प्रतिशतले कर्जा विस्तार हुने प्रक्षेपण गरेको थियो । तर कर्जा विस्तारमा प्रभुत्व राख्‍ने वाणिज्य बैंकहरूको कर्जा परिचालन उल्लेख्य बढेकाले कर्जा विस्तार उक्त मौद्रिक लक्ष्यभन्दा माथि जाने देखिएको छ । 

चालु आर्थिक वर्षको चैतसम्म कुल ४ खर्ब ५५ अर्ब रुपैयाँले निक्षेप वृद्धि भइ कुल निक्षेप ३९ खर्ब ४५ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ । त्यस्तै, सोही अवधिमा कर्जा विस्तार भने ६ खर्ब ५८ अर्ब रुपैयाँ छ । साउनदेखि चैतसम्म २२.६ प्रतिशतले कर्जा विस्तार भई वाणिज्य बैंकहरूको कुल कर्जा परिचालन ३५ खर्ब ६८ अर्ब रुपैयाँ पुगेको नेपाल बैंकर्स संघले जनाएको छ । 

नेपाल बैंकर्स संघका अध्यक्ष भुवनकुमार दाहालले यस आर्थिक वर्षमा कात्तिकदेखि चैतसम्म आर्थिक गतिविधि सामान्य रहेकाले कर्जा विस्तार हुनु स्वभाविक भएको बताए । उनले प्रतीतपत्र (एलसी) को भुक्तानी लगायत कारणले वैशाख महिनामा पनि कर्जाको माग निरन्तर रहीरहेको बताए । उल्लेख्य कर्जा विस्तार भएपनि वाणिज्य बैंकहरूमा अझै कर्जा बढाउन उल्लेख्य ठाउँ रहेको उनको भनाइ छ । अहिले वाणिज्य बैंकहरूको कर्जा–स्रोत (निक्षेप र प्राथमिक पुँजी योग) अनुपात ७९ प्रतिशतको हाराहाीमा रहेको छ । यद्यपि नेपाल राष्ट्र बैंकले कर्जा–स्रोत अनुपात ८५ प्रतिशतसम्म कायम गर्न सकिने अनुमति दिएको छ । 

जानकारहरूका अनुसार, कर्जाको विस्तार अत्याधिक भएकाले नेपाल राष्ट्र बैंकले ट्र्याक गर्नुपर्छ । नेपाल राष्ट्र बैंकका पूर्व कार्यकारी निर्देशक नरबहादुर थापाले उत्पादनमूलक क्षेत्रमा जानुभन्दा पनि कर्जालाई सदाबहार (लोन इभरग्रीनिङ) गर्न प्रयोग भएको हुनसक्ने आशंका गरे । अर्थतन्त्रमा कर्जा विस्तार भए अनुसारको प्रतिफल नदेखिनुले कर्जा पूर्ण रूपमा सदुपयोग नभएको हुनसक्ने बताए । वित्तीय क्षेत्र जति विस्तार भयो त्यति सरकार र निजी क्षेत्रलाई वित्तीय स्रोत परिचालनमा सहज भएको छ । ‘वित्तीय स्रोतको उपलब्धता बढ्यो, पुँजी परिचालनको बजार बढेको छ,’ थापाले अगाडि भने, ‘यससँगै अन्य उत्पादनशील क्षेत्रमा पनि उत्पादकत्व बढाउन पुँजीसँगै प्रविधि, सीप र अन्य व्यवसायिक वातावरणमा ध्यान दिनुपर्छ ।’

यसो भएको खण्डमा वित्तीय क्षेत्रको विस्तारसँगै वास्तविक क्षेत्रको पनि सँगै विस्तार हुने उनले बताए । कर्जा कहाँ गएको छ भन्ने महत्वपूर्ण हुन्छ,’ थापाले भने, ‘आर्थिक विस्तार भनेको उत्पादकत्वको विकास हो । पुँजी परिचालन भएको छ, श्रम पनि लागेको छ तर आधुनिक प्रविधिको अभाव वा अन्य प्रक्रियागत अवरोधले उत्पादकत्व नबढेको हुनसक्छ ।’