बलिउडले अहिले फिल्म होइन, प्रोजेक्ट बनाइरहेको छ

बलिउडमा अहिले सन्नाटा छ । संसारमा सबैभन्दा धेरै फिल्म बनाउने भारतको सबैभन्दा ठूलो उद्योगमा अहिले बक्स अफिसबाट फिल्मको लगानी उठाउनु बाघको मुखको शिकार छिन्नु जस्तै भएको छ । व्यावसायिक धारका फिल्म बनाएर विश्वभर पैसा कुम्ल्याइरहेको बलिउडमा के साना, के ठूला सबै स्टारका फिल्म असफल साबित भइरहेका छन् । 

यही बलिउडमा फरक शैलीका व्यावसायिक फिल्म बनाएर बेग्लै पहिचान बनाएका प्रकाश झाले भने बलिउडले पछिल्लो समय फिल्म नै नबनाइरहेको टिप्पणी गरेका छन् । बिहीबारदेखि काठमाडौँमा सुरु हुन गइरहेको काठमाडौँ माउन्टेल फिल्म फेस्टिभल (किम्फ)मा प्रमुख वक्ताका रुपमा सहभागी हुन काठमाडौँ आएका झाले इकागजसँग कुरा गर्दै बलिउडको यो अधोगति अवश्यम्भावी भएको बताएका छन् । उनले भने, ‘बलिउडले पछिल्लो समय फिल्म हैन, प्रोजेक्ट बनाइरहेको थियो । ती प्रोजेक्ट असफल भइरहेका हुन् । जसले फिल्म बनाइरहेको छ, ती अझ पनि चलिरहेका छन् र चल्छन् ।’

---

‘गंगाजल’, ‘राजनीति’ जस्ता फिल्म बनाएका प्रकाश झाले बलिउडले कथामा सिनेमा बनाउन छाड्दा यो समस्या आएको पनि बताए ।‘हिजोको दिनमा ऋषिकेस मुखर्जी, बासु भट्टाचार्य, श्याम बेनेगल आदिले कथामा फिल्म बनाएका थिए । त्यसैले ती फिल्म सफल भए । तर आज बलिउडमा हेर्नुभयो भने सब जना रिमेकको पछि छन् । अनि पहिले हेरिसकेको कथा दोहो¥याएर हेर्नुपर्ने जरुरी के छ ?’ उनको प्रश्न छ । 

आजका दिनमा हिरोको डेटअनुसार फिल्म बन्ने गरेको र यसले फिल्म निर्माणको सारा शैली ध्वस्त पारेको टिप्पणी गरे । ‘आजका दिनमा स्टुडियोलाई एक दिन अचानक हिरोले भन्दिन्छ, म फलानो समय खाली छु । केही छ भने गरौँ । स्टुडियोसँग कथा त हुन्न । हुन्छ त उही फिल्मको रिमेक । यसरी फिल्म बनाएर तपाईं कसरी दर्शक कमाउने आश गर्नु सक्नुहुन्छ,’ उनको भनाइ थियो । 

पछिल्लो समय निर्देशन छाडेर अभिनयमा रत्तिन थालेका झाले ‘मट्टो कि साइकिल’, ‘साँढ कि आँख’ जस्ता फिल्ममा अभिनय गरेका छन् । उनले कतिपय कथालाई आफूले पनि न्याय गर्नु सक्छु भन्ने लागेकाले अभिनय गर्न राजी हुने गरेको अनुभव सुनाए । अनि निर्देशन नि ? प्रकाश झाका अनुसार उनले आउँदो वर्ष निर्देशन गर्ने गरी दुई फिल्मको पटकथा लेखिसकेका छन्, ‘जनादेश’ र ‘धर्मक्षेत्र’ । ‘जनादेश’मा उनले लोकतन्त्र र यसको केन्द्रमा रहेका जनतालाई विषय बनाएको जानकारी गराए भने ‘धर्मक्षेत्र’ ‘राजनीति’झैँ मिथमा आधारित रहने संकेत गरे ।

कुनै समय बिहारबाट तीन पटक सांसदको चुनाव लडेर तीनै पटक पराजित भएका फिल्ममा बिहार र यसको राजनीति अटाउने गरेको विश्लेषण रहने गरेको छ । तर उनले राजनीतिमा फिल्म बनाएको नभई कहानीमा राजनीति आएको हुनसक्ने तर्क प्रस्तुत गरे । 

‘मैले कहिल्यै पनि राजनीतिमा फिल्म बनाएको छैन । मैले कहानी भनेको हो । यसमा तपाईँहरूले राजनीतिको गुण देख्नुभयो भने त्यो मेरा लागि आश्चर्यको कुरा हो,’ उनले थपे, ‘हो मेरा फिल्ममा दर्शकले मैले सोच्दा पनि नसोचेको कुरा पाएको कुरा गर्नुहुन्छ । कथावाचकका रुपमा मलाई यो कुराले खुसी दिन्छ ।’

फरक फरक विषयमा उत्तिकै प्रभावशाली फिल्म दिएकै कारण प्रकाश झाले बलिउडमा उम्दा निर्देशकको परिचय बनाएका छन् । के झासँग यस्ता कथा टिप्ने र प्रस्तुत गर्ने कुनै खास शैली छ ? इकागजको जिज्ञासामा झाको जवाफ थियो, ‘हो छ । त्यो के भने म बिहानी पहेँलो गोली खान्छु र बेलुका निलो ।’ 

जिस्कँदै उनले थपे, ‘सायद कसैसँग पनि फिल्म लेखन वा निर्देशनमा यस्तो कुनै शैली हुन्छ जस्तो लाग्दैन । म कुनै कुरा देख्छु । देखेको कुरामा अरु अनुभव पनि थपिँदै गएर दिमाग भरिएपछि बल्ल यो कथा भन्नुपर्छ भन्ने निष्कर्षमा पुग्छु । तर यसका लागि एकाध महिना वा वर्षौँ वर्ष पनि लाग्छ सक्छ ।’ 

यही सन्दर्भमा झाले उनको व्यावसायिक रुपमा सबैभन्दा सफल फिल्म ‘गंगाजल’ आठ वर्ष लगाएर लेखेको स्मरण गरे । आफूले फिल्म लेख्दा कम्प्युटर वा ल्यापटपको प्रयोग आजसम्म पनि नगरेको बताउँदै आठ वर्षमा धेरै पटक लेखिसकेपछि बल्ल ‘गंगाजल’ सुटिङमा गएको बताए ।

बुधबार साँझ प्रकाशको सम्मानमा नेपाल–भारत मैत्री संघले रात्रिभोजको आयोजना गरेको थियो । संघका पदाधिकारीले झालाई स्वागत गर्दागर्दै नेपाली कथामा पनि फिल्म बनाउन आग्रह गरेका थिए । प्रकाश झाले नेपाली कथामा कुनै नेपालीले नै फिल्म बनाउनु बरु त्यसका लागि सहयोग चाहिए आफू सहयोग गर्न तयार रहेको बताएका थिए । 

‘म तपाईँहरूलाई कुनै झुटा आश्वासन दिने मुडमा छैन । नेपाली कथामा मैले किन फिल्म बनाउने ? कोही नेपालीले नै बनाउने हो । तर यदि मेरो सहयोग कसैले चाहान्छ भने म त्यो सहयोग गर्न चाहिँ तयार छु,’ उनले भने । 
उनले भित्रभित्रै केही कथामा काम भइरहेको भने इन्कार गरेनन् । उनले केही कन्सेप्टमा काम भइरहेका तर त्यसले आकार लिन समय लाग्न सक्ने संकेत गरे । 

प्रकाश झा आज उद्घाटन हुने किम्फमा प्रमुख वक्ताका रुपमा सहभागी हुँदैछन् । बिहीबार नै प्रकाश झाको निर्माण तथा अभिनय रहेको ‘मट्टो कि साइकिल’ प्रदर्शन हुँदै छ । उनले ‘मट्टो कि साइकिल’लाई शुद्ध सिनेमाका रुपमा व्याख्या गर्दै फिल्मप्रेमी सबैलाई यो फिल्म हेर्न आग्रह गरे ।

‘मट्टो कि साइकिल’ एउटा प्योर सिनेमा हो । यसमा तपाईँले भारत वा नेपाल मात्र हैन, दक्षिण एसियाका निम्न मध्यमवर्गीय मानिसको कथा देख्न सक्नुहुन्छ । म चाहन्छु यो सिनेमा तपाईँ पनि हेर्नुहोस् र अरुलाई पनि हेर्न अभिप्रेरित गर्नुस्,’ उनले भने ।